Khám phá Machu Picchu – “thành phố bị mất” của người Inca

Đặt chân đến đất nước Peru, bạn sẽ bị thu hút bởi câu chuyện về thành phố bị mất nổi tiếng thế giới - Machu Picchu. Trải qua nhiều thế kỉ, Machu Picchu ngày này đã trở thành điểm đến hút khách du lịch Nam Mỹ.

Cách thành phố Cusco khoảng 70 km, Machu Picchu từng bị lãng quên và chỉ được biết đến rộng rãi khi được nhà khảo cổ Hiram Bingham khám phá vào năm 1911. Năm 1983 nó được UNESCO công nhận là Di Sản Thế Giới. Năm 2007 đánh dấu một bước ngoặc lịch sử mới cho Machu Picchu khi nơi đây được bầu chọn là một trong 7 Kỳ Quan Thế Giới Hiện Đại (New Seven Wonders of the World). Tọa lạc độ cao 2450m trên dãy núi hẹp của sườn núi Andes, Machu Picchu là một kì quan huyền bí bậc nhất trong chuyến du lịch Nam Mỹ.

Nhiều người cho rằng, thành phố này do Sapa Inca Pachacuti xây dựng, bắt đầu từ khoảng năm 1440. Trong khoảng một thời gian dài, nơi đây không có người ở cho đến cuộc chinh phục Peru của người Tây Ban Nha vào năm 1532. Bằng chứng khảo cổ cộng với những nghiên cứu gần đây về các văn bản thời kì đầu thuộc địa cho thấy Machu Picchu không phải là một thành phố thông thường mà là nơi nghỉ dưỡng cho giới quý tộc Inca.

Machu Picchu chia tổng cộng 3 khu vực: thiêng liêng, thông dụng và nơi dành cho quý tộc, thầy cúng với hơn 140 công trình kiến trúc như đền đài, nhà thờ, công viên, nhà ở và cả … nhà tù.

Diện tích xung quanh "Thành phố trên không" này rộng khoảng 1.400m², độ cao so với mặt nước biển 2.300m, quanh năm bị mây mù che phủ. Môi trường xung quanh thành phố này rất cao và hiểm trở. Sông Urumbanba hung dữ từ Cusco chia cắt bởi vách núi hướng về phía Bắc nhập vào hệ thống sông Amazone.

Lực đập của dòng nước đã hình thành vách đá dựng đứng nguy hiểm thẳng góc 700m. Ngọn núi Sa ReBan cao 6.264m so với mực nước biển được bao phủ bởi lớp tuyết trắng dày trải tới tận khe núi. Bệ đất đá hoa cương phía trên nơi nguy hiểm là thành cổ Machu Picchu - Thành phố này được xây dựa vào núi, 3 mặt giáp với sông, tựa như không có đường lên. Các gian phòng được xây lọt giữa núi trong đó có hàng trăm cột đá tự nhiên hoàn hảo, dễ dàng cho việc tu sửa và thuận tiện cho người ở.

Trong thành có rất nhiều kiểu kiến trúc như: miếu thần Mặt trời, tế đàn, cung vua, dinh thự quý tộc, nơi ở của dân thường hoặc nô lệ, phường nghề, chợ,... Có một số gian phòng giao nhau giống như mê cung, vào thì dễ, quay ra thì khó.

Khi tham gia chuyến du lịch Nam Mỹ, du khách đặt chân đến đây hẳn sẽ ngỡ ngàng với các khối đá xếp liền kề và vững chắc. Hầu hết các kiến trúc trong thành đều xếp bằng đá không dùng vôi vữa. Các tảng đá được liên kết với nhau vô cùng chắc chắn, lưỡi dao cũng không thể lách vào được. Các bức tường đá xây nơi công cộng nặng hàng tấn.

Chân tường được đục trực tiếp trên tầng đá. Di chỉ bãi khai thác đá rộng 30.000m2. Điều này chứng minh: Không ít nguyên liệu bằng đá được vận chuyển từ đâu đó đến, được kéo lên núi bởi sức người và đòn bẩy cứng. Nếu nô lệ không đem được đá lên sẽ bị đánh. Nếu như những mái nhà bằng cỏ của các ngôi nhà ở đây còn tồn tại thì Machu Picchu hoàn toàn xứng đáng là thành phố đẹp nhất thế giới.

Để đáp ứng nhu cầu tự cấp tự túc, người Inca đã khai hoang hàng trăm ruộng bậc thang phía sau núi và mỏm núi nghiêng để trồng cây lương thực. Mỗi tầng vách đá cao khoảng 3m, dài hàng trăm mét trùng điệp đến tận đỉnh núi, mỗi lớp đều được đào rãnh dẫn nước tưới.

Trên một gò đất nhỏ của di chỉ cổ có một tấm đá hình chữ nhật lớn không gì so được. Bề mặt hòn đá ấy được mài nhẵn bóng, góc cạnh sắc nét, đặt hướng về phía Đông, trên đá cột một sợi dây thừng to bằng miệng bát. Qua khảo chứng của các nhà khảo cổ, đây là "Đá buộc Mặt trời" nổi tiếng, biểu đạt khát vọng không để Mặt trời rơi xuống của người Inca, để mãi mãi soi sáng tình cảm mộc mạc trên Trái đất. Ngoài ra, "Đá buộc Mặt trời" còn là một bộ thiên văn nhật dịch đặc trưng. Người Inca ngày ấy đã biết thông qua sự thay đổi của bóng nắng để xác định mùa, tạo ra lịch Mặt trời và dựa vào đó để làm nông nghiệp.

Có một vài học giả cho rằng, Machu Picchu là "Thành của nữ thần Mặt trời". Những phụ nữ dung mạo đẹp đẽ được chọn làm nữ thần của Mặt trời đến từ khắp nơi trên đất nước được đưa về đây, sống cuộc sống ẩn dật. Xuất phát từ việc phải giữ bí mật cẩn thận, vì vậy các thần dân đều không biết đến sự tồn tại của tòa thành này.

Lý giải sự mất đi của thành phố này, các nhà khảo cổ đã đề cập đến nền kỹ thuật lạc hậu ở thời kỳ cổ đại của người Inca. Họ cho rằng, việc cung cấp quần áo, lương thực cho vài vạn người thật không dễ dàng, ngẫu nhiên gặp phải thiên tai thì những người Inca cổ đại không có cách nào duy trì cuộc sống, chỉ có thể phân tán mọi nơi. Machu Picchu không chịu sự phá hoại của tự nhiên thì lại gặp phải sự tấn công tàn bạo của các bộ lạc từ phía rừng rậm hoặc có lúc là nội chiến điêu tàn giữa những kẻ thống trị, của những người nô lệ đứng lên khởi nghĩa. Từ đó, cư dân phần lớn tử vong hoặc chạy trốn, thành phố trên không này bị bỏ hoang.

Nổi tiếng là thành phố bị mất của người Inca, Machu Picchu thu hút khách du lịch Nam Mỹ đến đây mỗi năm. Với vẻ đẹp ôm trọn núi trời cùng lịch sử ghắn liền với đế chế Inca hùng mạnh, đây chắc chắn là điểm đến thú vị mà bạn không nên bỏ lỡ trên chuyến du lịch Nam Mỹ. 

Migola Travel Sưu Tầm và Tổng Hợp