Dukha – Bộ tộc chăn tuần lộc cuối cùng của người Mông Cổ

Từ ngàn năm trước, bộ tộc Dukha - một cộng đồng nhỏ người Tuvan Turkic, hay còn gọi là người Tsaatans đã sống trong rừng sâu, nơi xa xôi nhất của miền bắc Mông Cổ. Tuy nhiên ngày nay, họ đang đứng trước nguy cơ biến mất trong lịch sử  do chính sách của chính phủ và quá trình hiện đại hóa.

Một trong những bộ tộc chăn nuôi tuần lộc du mục còn sót lại

Bộ tộc Dukha là bộ tộc có lối sống du mục, luôn di chuyển từ đồng cỏ này tới đồng cỏ khác mỗi 7 đến 10 tuần. Họ là những người chăn tuần lộc ít ỏi còn sót lại ngày nay. Cũng chính vì vậy, người Dukha phụ thuộc vào tuần lộc gần như tất cả các khía cạnh của cuộc sống, từ sinh tồn cho tới văn hóa và tâm linh.

Người Dukha cũng có rất ít điểm chung với các bộ lạc khác ở Mông Cổ. Họ sống trong lều riêng, chăn tuần lộc thay vì bò và dê, theo đạo Shaman thay vì đạo Phật. Thế nhưng đứng trước sự phát triển hiện đại, lối sống du mục và những truyền thống văn hóa xa xưa đang có nguy cơ biến mất. Đã từng có khoảng 200 gia đình ở vùng này nhưng tính đến thời điểm hiện tại, chỉ còn khoảng 40 hộ gia đình và 1.000 con tuần lộc còn sót lại.

Khó khăn trong việc duy trì văn hóa và nét riêng biệt

Điều đe dọa lớn nhất tới bộ tộc chính là những thế hệ trẻ không còn muốn sống trong mọt điều kiện khắc nghiệt với những khu rừng Taiga tuyết trắng lạnh lẽo nữa. Bên cạnh đó, công việc chăn nuôi du mục truyền thống cũng rất khổ cực so với sức hấp dẫn của cuộc sống hiện đại. Ngoài ra, nguyên nhân khách quan tác động đến bộ tộc này chính là sự gia tăng khai thác những mỏ vàng trong khu vực và một phần nằm ở chính sách của giới chức Mông Cổ. Khu vực săn bắn của người Dukha đã được quy hoạch thành công viên quốc gia vào năm 2011. Mỗi hộ gia đình chỉ được đền bù 150 USD. Tất cả những điều này buộc nhiều hộ phải chuyển đến các thị trấn, thậm chí là thành phố lớn để tìm sinh kế mới.

Kiếm sống nhờ du lịch

Một nhóm người Dukhan đã di chuyển xuống phía nam cho một cuộc sống tốt hơn vì thời tiết thuận lợi và họ có thể kiếm tiền từ du lịch. Trong những năm gần đây, một số công ty du lịch đã thường xuyên lựa chọn cộng đồng Dukhan vào trong chương trình du lịch Mông Cổ của họ. Nhưng để đến được nơi cư ngụ của bộ tộc Dukha thì du khách cần phải có kĩ năng cưỡi ngựa tốt cũng như là có thể di chuyển được trên những con đường mấp mô sỏi đá bằng xe hơi, đó là những điều mà du khách phải được chuẩn bị trước.

Chính những khó khăn này đã khiến một nhóm nhỏ người Kukhan rời bỏ nơi sinh sống của họ để chuyển đến cắm trại bên hồ Khovsgol, nơi có nhiều khách du lịch Mông Cổ. Du khách sẵn sàng trả 2,5 USD để chụp hình cùng tuần lộc. Mỗi gia đình có thể kiếm được 200 USD mỗi ngày nếu cho tuần lộc phục vụ du khách. Số tiền lớn hơn nhiều so với tiêu chuẩn sống ở đây.

Migola Travel Sưu tầm & Tổng hợp