Lăng Mộ Mohammed V – Bản Giao Hưởng Trắng Bạc Giữa Trái Tim Rabat

Khám phá Lăng Mộ Mohammed V – kiệt tác kiến trúc thiêng liêng của thủ đô Rabat, gắn liền với tên tuổi kiến trúc sư gốc Việt Eric Toan Vo. Điểm đến không thể bỏ lỡ trong các Tour Ma Rốc và hành trình Du Lịch Ma Rốc.

Lăng Mộ Mohammed V – nơi Rabat nói bằng giọng nói của sự trang nghiêm

Giữa thủ đô Rabat, nơi gió Đại Tây Dương thổi mát những bức tường cổ và lịch sử dệt thành từng lớp ký ức, có một công trình khiến người ta bước chậm lại: Lăng Mộ Mohammed V.

Từ xa, lăng mộ hiện lên như một khối đá trắng mềm mại đang tỏa sáng, vừa cổ kính, vừa thanh lịch, vừa uy nghi theo cách rất Morocco.

Lăng mộ không chỉ là nơi an nghỉ của Quốc vương Mohammed V – vị vua có công đưa Ma Rốc trở lại nền độc lập – mà còn là trái tim tinh thần của quốc gia. Mỗi đường cong, mỗi mái vòm, mỗi mảng chạm khắc đều như thì thầm câu chuyện về lịch sử, lòng trung thành, sự kiêu hãnh và cả những giấc mơ được xây bằng đá trắng của thời hiện đại.

Nhưng ít ai biết rằng đứng sau việc vẽ nên “giấc mơ trắng” ấy là một cái tên rất đặc biệt – một kiến trúc sư gốc Việt Nam: Eric Toan Vo.

Eric Toan Vo – hành trình kỳ lạ của người Việt mang kiến trúc Ma Rốc đến với thế giới

Có lẽ trong số vô vàn câu chuyện liên quan đến Lăng Mộ Mohammed V, câu chuyện về kiến trúc sư Eric Toan Vo (E. Toan Vo) là một trong những điều bất ngờ nhất với du khách Việt Nam.

Một người Việt, sinh ra tại Hà Nội, lớn lên ở Pháp, sau đó trở thành kiến trúc sư tại Bắc Phi – và để lại dấu ấn sâu đậm trong công trình mang tính biểu tượng nhất của Ma Rốc.

Eric Toan Vo trưởng thành trong môi trường kiến trúc châu Âu, nơi đường nét luôn cân bằng, tỉ lệ luôn chuẩn mực và sự tinh tế là yếu tố tối thượng. Nhưng chính khi ông đến Ma Rốc vào cuối thế kỷ 20, ông lại tìm thấy câu chuyện kiến trúc khiến mình gắn bó – câu chuyện của nghệ thuật Hồi giáo, của sự tinh xảo, của ánh sáng, của những họa tiết không bao giờ kết thúc.

Và khi Rabat cần một công trình để tôn kính vị vua được cả dân tộc yêu quý, Eric Toan Vo đã được mời vào dự án như một người “ngoại quốc được lựa chọn vì đôi mắt biết nhìn thấy linh hồn của đất nước này”. Ông không xây lăng như một kiến trúc sư. Ông xây nó như một người kể chuyện.

Một người dùng đá, gỗ, ánh sáng và nghệ thuật truyền thống để diễn giải tình yêu mà người Maroc dành cho Mohammed V.

Lăng Mộ Mohammed V – nơi kiến trúc Hồi giáo đạt đến sự tinh khiết của ánh sáng

Bước vào khuôn viên lăng mộ, bạn sẽ thấy sự hài hòa tuyệt đối giữa kiến trúc và thiên nhiên. Những bậc thang rộng dẫn lên tòa nhà trắng như pha lê. Mặt tiền được phủ bằng đá cẩm thạch trắng, cắt sắc như đường gấp của một trang giấy. Những cột Moorish đứng đều nhau, như những đôi tay nâng đỡ cả không gian.

Ánh sáng tràn qua mái vòm, tạo thành những lớp bóng lung linh trên nền đá. Đó là thứ ánh sáng mà nhiều du khách gọi là “ánh sáng của sự tôn kính” – ánh sáng làm cho lăng mộ không đơn thuần là nơi an nghỉ, mà là một ngôi đền của ký ức.

Và chính ở điểm này, ta có thể thấy rõ dấu ấn của Eric Toan Vo. Ông sử dụng đá trắng không chỉ vì sự sang trọng, mà vì màu trắng phản chiếu ánh sáng theo cách khiến công trình luôn biến đổi: buổi sáng nhẹ dịu như sương, buổi trưa rực rỡ như bạc, buổi chiều vàng óng như tơ, và buổi tối lại trở nên trầm tĩnh, an hòa.

Không gian ấy khiến bất kỳ ai đến đây trong các Tour Ma Rốc đều cảm thấy như đang bước vào một thế giới nơi thời gian vận động chậm hơn.

Nghệ thuật Zellige và gỗ tuyết tùng – ngôn ngữ của Ma Rốc trong tay người Việt

Đi sâu vào trong, bạn sẽ thấy những họa tiết zellige – gốm ghép màu truyền thống của Ma Rốc – được đặt vào từng bức tường với độ chuẩn xác tuyệt đối. Mỗi viên gốm là một thanh âm. Mỗi mảng tường là một khúc nhạc. Nghệ thuật chạm gỗ tuyết tùng, từng đường khắc tinh xảo, từng họa tiết hình hoa tám cánh, từng dải chữ Ả Rập như nét thư pháp mềm mại – tất cả đều được áp dụng theo cách cực kỳ tôn trọng nghệ thuật bản địa. Nhưng ở đó vẫn có điều khác biệt:

Mọi chi tiết đều “gọn gàng” hơn, tinh tế theo cách Á Đông, đúng như phong cách của một kiến trúc sư chịu ảnh hưởng từ văn hóa Việt, đất nước của những mái đình cong, của sự trầm lắng và tính cân đối. Có những học giả kiến trúc ở Rabat từng nói: “Lăng Mohammed V đẹp vì người thiết kế đã hiểu Ma Rốc hơn cả người Ma Rốc, nhưng lại giữ sự khiêm nhường của người châu Á.” Và đó chính xác là dấu ấn của Eric Toan Vo.

Nơi ba thế hệ hoàng gia yên nghỉ – và là trái tim lịch sử của quốc gia

Trong không gian mát lạnh của lăng mộ, ba cỗ quan tài bằng cẩm thạch trắng nằm trang trọng: Quốc vương Mohammed V, và hai hoàng tử: Hassan II và Moulay Abdallah. Không gian ấy không buồn, cũng không bi thương. Nó mang cảm giác tôn kính.

Một sự tôn kính được tạo nên bởi ánh sáng, sự cân bằng của kiến trúc, và vẻ thanh khiết của từng bức tường. Nhiều du khách nói rằng họ cảm thấy như đang đứng trước một chương sử mở.

Một chương sử mà ai cũng biết, nhưng chỉ tại đây người ta mới cảm nhận được sức nặng thật sự của nó.

Lăng Mộ Mohammed V – viên ngọc của Rabat, nơi lắng nghe lịch sử bằng trái tim

Rabat có nhiều biểu tượng: tháp Hassan, Oudaias, biển, pháo đài cổ…Nhưng Lăng Mộ Mohammed V lại là nơi khiến người ta dừng lại lâu hơn. Không phải vì trang hoàng. Không phải vì quy mô, mà vì nó đẹp theo cách khiến trái tim mềm lại.

Khi bạn đứng trên bậc thang cao nhìn xuống, gió từ Đại Tây Dương thổi lên mát lạnh, cờ Maroc bay phấp phới trên nền trời xanh thẫm, lăng mộ trắng phản chiếu ánh nắng – đó là khoảnh khắc bạn thấy Ma Rốc đang ôm lấy lịch sử của mình bằng sự tự hào nhẹ nhàng, không khoa trương.

Và bạn sẽ hiểu vì sao công trình này không chỉ là lăng mộ – nó là danh thiếp văn hóa của Rabat.

Eric Toan Vo – một mảnh Việt giữa trái tim Morocco

Thật hiếm có công trình biểu tượng quốc gia nào lại mang dấu ấn của một kiến trúc sư mang hai dòng máu văn hóa Việt – Pháp như Eric Toan Vo. Nhưng cũng chính vì sự giao hòa ấy, lăng mộ mang một vẻ đẹp vừa Ma Rốc, vừa quốc tế, vừa Á Đông. Trong mắt người Maroc, ông là người đã “nhìn thấy linh hồn Mohammed V và vẽ lại nó bằng kiến trúc”.

Trong mắt người Việt, ông là minh chứng cho việc tài năng Việt Nam có thể vượt mọi biên giới và tạo nên di sản ở bất kỳ đâu trên thế giới. Và trong mắt du khách, Eric Toan Vo là người đã biến một công trình tưởng chừng chỉ có chức năng “ghi dấu lịch sử” trở thành tác phẩm nghệ thuật sống.

Lăng Mộ Mohammed V là nơi kiến trúc, lịch sử và tâm hồn gặp nhau

Rời Rabat, bạn có thể quên màu tường của khu Oudaias, quên vị gió biển thổi qua từng góc phố. Nhưng Lăng Mộ Mohammed V thì khác. Nó ở lại trong trí nhớ như một bản nhạc chậm, đẹp, sang trọng và đầy cảm xúc. Đó là nơi Ma Rốc kể câu chuyện của mình. Và cũng là nơi một người Việt Nam viết nên tên mình trong lịch sử kiến trúc thế giới.

Lăng Mộ Mohammed V không phải là điểm để nhìn – đó là điểm để cảm. Và để hiểu rằng kiến trúc có khi chính là cách con người thể hiện lòng biết ơn với lịch sử.

Migola Travel Sưu Tầm và Tổng Hợp